Pylades
Where is she? that my words with speed may tell
The joyful tidings of our near escape!
Iphigenia
Oppress'd with gloomy care, I much require
The certain comfort thou dost promise me.
Pilado.
Ha, kie estas ŝi, ke mi rapidu
Al ŝi alporti ĝojan la sciigon
Pri nia savo!
Ifigenio.
Vidu, jen mi estas,
De zorgoj premegata, mi atendas
Nun la konsolon, kiun vi promesas.
Pylades
Thy brother is restor'd! The rocky paths
Of this unconsecrated shore we trod
In friendly converse, while behind us lay,
Unmark'd by us, the consecrated grove;
And ever with increasing glory shone
The fire of youth around his noble brow.
Courage and hope his glowing eye inspir'd;
And his free heart exulted with the joy
Of saving thee, his sister, and his friend.
Iphigenia
The gods shower blessings on thee, Pylades!
And from those lips which breathe such welcome news,
Be the sad note of anguish never heard!
Pilado.
La frato resaniĝis! La ŝtonecan
Ekstersanktejan teron kaj la bordon
Atingis ni en gaja parolado.
Ni ne rimarkis, kiam ni forlasis
La arbareton. Ĉiam pli ravante
La bela flamo de junec' ĉirkaŭis
La buklan lian kapon. Hele brilis
Kuraĝe kaj espere la okuloj,
Kaj lia kor' libere sin fordonis
Plenege al la ĝojo kaj plezuro.
Ke vin kaj min li baldaŭ povos savi.
Ifigenio.
Benata estu! De la lipo, kiu
Eldiris tiajn feliĉigajn vortojn,
Neniam sonu tono de suferoj!
Pylades
I bring yet more, for Fortune, like a prince,
Comes not alone, but well accompanied.
Our friends and comrades we have also found.
Within a bay they had conceal'd the ship,
And mournful sat expectant. They beheld
Thy brother, and a joyous shout uprais'd,
Imploring him to haste the parting hour.
Each hand impatient long'd to grasp the oar,
While from the shore a gently murmuring breeze,
Perceiv'd by all, unfurl'd its wing auspicious.
Let us then hasten; guide me to the fane,
That I may tread the sanctuary, and seize
With sacred awe the object of our hopes.
I can unaided on my shoulder bear
Diana's image: how I long to feel
The precious burden!
While speaking the last words, he approaches the Temple, without perceiving that he is not followed by Iphigenia: at length he turns round.
Why thus ling'ring stand.
Why art thou silent? wherefore thus confus'd?
Doth some new obstacle oppose our bliss?
Inform me, hast thou to the king announc'd
The prudent message we agreed upon?
Pilado.
Aŭskultu plu; feliĉo kiel princo
Kun bela sekvantaro ĉiam marŝas.
La kamaradojn ankaŭ ni retrovis;
En roka golf' la ŝipon ili kaŝis
Kaj sidis atendante kaj malĝoje.
Apenaŭ ekvidinte vian fraton,
Ekkriis ili ĝoje, kaj insiste
La ŝipanaro petis rapidigi
La forveturon. Ĉiu man' sopiras
Remilon, kaj eĉ vento, de ni ĉiuj
Tuj rimarkita, ĉarmajn la flugilojn
Etendis kaj ekblovis de la bordo.
Ni do rapidu, kaj vi tuj konduku
Min al la templo, lasu min eniri
Kaj kapti respektege la objekton
De nia celo! Mi sufiĉos sola,
Por porti for sur miaj fortaj ŝultroj
La bildon de l' diino; kiel forte
Mi sopiregas la celitan ŝarĝon!
(Ĉe la lastaj vortoj li sin direktas al la templo, ne rimarkante, ke Ifigenio lin ne sekvas; sed baldaŭ li sin returnas.)
Vi staras sendecide! Vi silentas!
Vi ŝajnas konfuzita! Ĉu aperis
Barante ia nova malfeliĉo?
Ho, diru, ĉu vi al la reĝ' raportis
La vortojn, kiujn ni interkonsentis?
Iphigenia
I have, dear Pylades; yet wilt thou chide.
Thy very aspect is a mute reproach.
The royal messenger arriv'd, and I,
According to thy counsel, fram'd my speech.
He seem'd surpris'd, and urgently besought,
That to the monarch I should first announce
The rite unusual, and attend his will.
I now await the messenger's return.
Ifigenio.
Jes, kara viro; sed vi min insultos.
Mi sentas jam silentan la riproĉon!
Sendito de la reĝo al mi venis,
Kaj kion vi al mi instruis, tion
Mi al li diris. Ŝajnas, ke li estis
Tre mirigita, kaj li tre insistis,
Ke pri l' malofta la ceremonio
Raporton oni faru al la reĝo
Kaj aŭdu lian volon; kaj mi nun
Atendas la revenon de l' sendito.
Pylades
Danger again doth hover o'er our heads!
O priestess, why neglect to shroud thyself
Within the veil of sacerdotal rites?
Iphigenia
I never have employ'd them as a veil.
Pilado.
Ho, ve al ni! Renovigita flugas
Nun la danĝero ĉirkaŭ niaj kapoj!
Nu, kial do vi vin ne kovris saĝe
Per rajtoj de pastrino?
Ifigenio.
Mi neniam
Kovrilon faris el la pastra rajto.
Pylades
Pure soul! thy scruples will destroy alike
Thyself and us. Why did I not foresee
Such an emergency, and tutor thee
This counsel also wisely to elude?
Iphigenia
Chide only me, for mine alone the blame.
Yet other answer could I not return
To him, who strongly and with reason urg'd
What my own heart acknowledg'd to be right.
Pilado.
Ho, tiam vin kaj nin, animo pura,
Vi pereigos. Kial mi ne pensis
Pri ĝi antaŭe kaj vin ne instruis
Eviti ankaŭ tiun ĉi postulon!
Ifigenio.
Nur min insultu! Mi nur estas kulpa,
Mi tion sentas; tamen mi ne povis
Rifuzi al la vir', kiu postulis
Prudente tion, kion mia koro
Ne povis ja ne trovi tute prava.
Pylades
The danger thickens; but let us be firm,
Nor with incautious haste betray ourselves;
Calmly await the messenger's return,
And then stand fast, whatever his reply:
For the appointment of such sacred rites
Doth to the priestess, not the king belong.
Should he demand the stranger to behold
Who is by madness heavily oppress'd,
Evasively pretend, that in the fane,
Securely guarded, thou retain'st us both.
Thus you secure us time to fly with speed,
Bearing the sacred treasure from this race,
Unworthy its possession. Phœbus sends
Auspicious omens, and fulfils his word,
Ere we the first conditions have perform'd.
Free is Orestes, from the curse absolv'd!
Oh, with the freed one, to the rocky isle
Where dwells the god, waft us, propitious gales!
Thence to Mycene, that she may revive;
That from the ashes of the extinguish'd hearth,
The household gods may joyously arise,
And beauteous fire illumine their abode!
Thy hand from golden censers first shall strew
The fragrant incense. O'er that threshold thou
Shalt life and blessing once again dispense,
The curse atone, and all thy kindred grace
With the fresh bloom of renovated life.
Pilado.
La stato nun fariĝis pli danĝera;
Sed ankaŭ tiel ni ne devas perdi
Kuraĝon, aŭ per agoj neprudentaj
Aŭ tro rapidaj mem nin elperfidi.
Trankvile nun atendu la revenon
De la sendito, kaj post liaj vortoj
Vi staru forte, kion ajn li diros!
Ĉar la aranĝo de sanktigaj faroj
Ja estas ne afero de la reĝo,
Sed de l' pastrino. Kaj se li deziros
Ekvidi la fremdulon, kiun peze
Atakis konvulsioj de frenezo,
Rifuzu sub preteksto, ke vi tenas
Nin ambaŭ nun kaŝitaj en la templo.
Tiele vi al ni la eblon donos,
Ke, forportante sanktan la trezoron
For de l' popolo kruda kaj barbara,
Rapide ni forkuru kaj saviĝu.
Plej bonajn signojn sendas Apolono,
Kaj antaŭ ol ni pie la kondiĉon
Plenumis, li al ni jam aperigis
Favoron sian, kiun li promesis.
Oresto liberiĝis kaj saniĝis!
Kun li, kun nia kara liberulo,
Konduku nin, ho vi, favoraj ventoj,
Al la insulo roka, kie loĝas
La dio! Kaj tuj poste al Mikeno,
Ke ĝi revivu, ke nun el la cindro
De ĝiaj estingitaj fajrolokoj
La patraj dioj ĝoje releviĝu
Kaj bela fajro lumu nun denove
Por ili. Via mano la unua
Por ili ŝutos el la oraj vazoj
Incenson. Trans la sojlon vi enportos
Denove savon, ĝojon, novan vivon,
Kaj la malbenon vi malaperigos,
Kaj vian familion vi ornamos
Per novaj, freŝaj floroj de la vivo.
Iphigenia
As doth the flower revolve to meet the sun,
Once more my spirit to sweet comfort turns,
Struck by thy words' invigorating ray.
How dear the counsel of a present friend,
Lacking whose godlike power, the lonely one
In silence droops! for, lock'd within his breast,
Slowly are ripen'd purpose and resolve,
Which friendship's genial warmth had soon matur'd.
Ifigenio.
Ho, kiam mi vin aŭdas, mia kara,
Tuj mia kor', trafita de l' radio
De viaj vortoj, turnas sin feliĉe
Al dolĉa la konsolo, kiel floro
Sin turnas al la suno. Kian ĝojon
Alportas firmaj vortoj de amiko
Apudestanta! tiuj vortoj havas
Ĉielan forton, dum solulo falas
Sub ŝarĝ' de sia propra meditado!
Ŝlositaj en la brusto, maturiĝas
Nur malfacile kaj tre malrapide
La pensoj kaj decidoj, sed alesto
De kara homo ilin tre facile
Disvolvas.
Pylades
Farewell! I haste to re-assure our friends,
Who anxiously await us: then with speed
I will return, and, hid within the brake,
Attend thy signal.--Wherefore, all at once,
Doth anxious thought o'ercloud thy brow serene?
Iphigenia
Forgive me! As light clouds athwart the sun,
So cares and fears float darkling o'er my soul.
Pilado.
Nun adiaŭ! Mi rapidos
Nun trankviligi la amikojn, kiuj
Atendas sopirante. Poste baldaŭ
Ĉi tien mi revenos kaj, kaŝita
En arbetaĵ' de roko, mi atendos
De vi signalon.—Tamen diru, kial
Vi nun meditas? Vian frunton kovris
Subite ia ombro de malĝojo.
Ifigenio.
Pardonu! Kiel la senpezaj nuboj
Antaŭe de la suno, tiel flugas
Malgranda zorgo antaŭ mia koro.
Pylades
Oh, banish fear! With danger it hath form'd
A close alliance, they are constant friends.
Iphigenia
It is an honest scruple, which forbids
That I should cunningly deceive the king,
And plunder him who was my second sire.
Pilado.
Ne timu! Nur por trompi la danĝero
Sin ligis kun la timo. Ambaŭ estas
Kunuloj.
Ifigenio.
Tamen ne malnobla estas
La zorgo, kiu penas min averti,
Ke mi ne trompu mian reĝon, kiu
Por mi fariĝis kvazaŭ dua patro.
Pylades
Him thou dost fly, who would have slain thy brother.
Iphigenia
To me, at least, he hath been ever kind.
Pylades
What Fate commands is not ingratitude.
Iphigenia
Alas! it still remains ingratitude;
Necessity alone can justify it.
Pilado.
La homon, kiu buĉas vian fraton!
Ifigenio.
La homon, kiu faris al mi bonon.
Pilado.
Se la neces' ordonas, ĝi ne estas
Maldanko.
Ifigenio.
Tamen restas ĝi maldanko;
Nur la neces' ĝin senkulpigas.
Pylades
Thee, before gods and men it justifies.
Iphigenia
But my own heart is still unsatisfied.
Pylades
Scruples too rigid are a cloak for pride.
Iphigenia
I cannot argue, I can only feel.
Pylades
Conscious of right, thou shouldst respect thyself.
Iphigenia
Then only doth the heart know perfect ease,
When not a stain pollutes it.
Pilado.
Prava
Vi estas antaŭ dioj, antaŭ homoj.
Ifigenio.
Sed mia propra koro ne silentas.
Pilado.
Tro-severeco estas fiereco.
Ifigenio.
Mi tion ne esploras, mi nur sentas.
Pilado.
Kun ĝusta sent' vi devas vin adori.
Ifigenio.
Feliĉa estas kor' nur tute pura.
Pylades
In this fane
Pure hast thou kept thy heart. Life teaches us
To be less strict with others and ourselves;
Thou'lt learn the lesson too. So wonderful
Is human nature, and its varied ties
Are so involv'd and complicate, that none
May hope to keep his inmost spirit pure,
And walk without perplexity through life.
Nor are we call'd upon to judge ourselves;
With circumspection to pursue his path,
Is the immediate duty of a man.
For seldom can he rightly estimate,
Or his past conduct or his present deeds.
Pilado.
Vi tia vin konservis en la templo;
La vivo nin instruas esti malpli
Severa kontraŭ ni kaj la aliaj;
Vi ankaŭ tion lernos. Tiel strange
La homa gento estas konstruita,
Tiele ĉio estas reciproke
Interplektita kaj interligita,
Ke en si mem aŭ kun aliaj homoj
Neniu povas resti tute pura
Aŭ senkonfuza. Ni ne devas esti
Juĝantoj pri ni mem. La homo devas
Nur marŝi kaj observi sian vojon;
Ĉar tre malofte homo ĝuste taksas
Faritajn siajn farojn, sed li preskaŭ
Neniam scias taksi la faratajn.
Iphigenia
Almost thou dost persuade me to consent.
Pylades
Needs there persuasion when no choice is granted?
To save thyself, thy brother, and a friend,
One path presents itself, and canst thou ask
If we shall follow it?
Ifigenio.
Vi preskaŭ min konvinkis.
Pilado.
Sed por kio
Konvinki, se elekto ne ekzistas?
Por savi fraton, vin kaj la amikon,
Nur unu voj' ekzistas; tial restas
Nur la demand', ĉu ni la vojon iras?
Iphigenia
Still let me pause,
For such injustice thou couldst not thyself
Calmly return for benefits receiv'd.
Pylades
If we should perish, bitter self-reproach,
Forerunner of despair, will be thy portion.
It seems thou art not used to suffer much,
When, to escape so great calamity,
Thou canst refuse to utter one false word.
Ifigenio.
Ho, lasu min heziti! ĉar vi mem
Ne farus kun anima trankvileco
Tielan maljustaĵon kontraŭ homo,
De kiu vi ricevis nur bonfarojn.
Pilado.
Se ni pereos, tiam vin atendas
Riproĉo pli severa, kondukanta
Al malesper'. Vi certe ne kutimis
Suferi perdojn, se nun, por eviti
Grandegan malfeliĉon, vi ne volas
Oferi eĉ vorteton de malvero.
Iphigenia
Oh, that I bore within a manly heart!
Which, when it hath conceiv'd a bold resolve,
'Gainst every other voice doth close itself.
Pylades
In vain thou dost refuse; with iron hand
Necessity commands; her stern decree
Is law supreme, to which the gods themselves
Must yield submission. In dread silence rules
The uncounsell'd sister of eternal fate.
What she appoints thee to endure,--endure;
What to perform,--perform. The rest thou know'st.
Ere long I will return, and then receive
The seal of safety from thy sacred hand.
Ifigenio.
Ho, se mi en mi portus viran koron,
Por kiu, se ĝi ion jam decidis,
Aliaj ĉiuj voĉoj restas mutaj!
Pilado.
Vi vane ŝanceliĝas. Nun ordonas
La fera mano de la neceseco,
Kaj ĝia serioza signo estas
Plej alta leĝo, kiun eĉ la dioj
Obei devas. La nekonsilebla
Fratino de l' eterna sorto regas
Silente. Se sur vin ĝi ion metis,
Vi tion portu! kaj se ĝi ordonis,
Plenumu sendispute. La ceteran
Vi ĉion scias. Baldaŭ mi revenos,
Por preni el la sankta via mano
De nia sav' la belan sigelilon.
"Thought is subversive and revolutionary, destructive and terrible, Thought is merciless to privilege, established institutions, and comfortable habit."