Iphigenia
Her royal gifts the goddess shower on thee!
Imparting conquest, wealth, and high renown,
Dominion, and the welfare of thy house,
With the fulfilment of each pious wish,
That thou, who over numbers rul'st supreme,
Thyself may'st be supreme in happiness!
Ifigenio.
Per la plej belaj donoj kaj trezoroj
Vin benu la diino! Al vi ĉiam
Ŝi donu venkon, gloron kaj riĉecon,
Bonstaton por la viaj kaj plenumon
De ĉiu via nobla ekdeziro!
Ke vi, kiu tre multajn zorge regas,
Feliĉon ankaŭ multigitan havu!
Thoas
Contented were I with my people's praise;
My conquests others more than I enjoy.
Oh! be he king or subject, he's most blest,
Who in his home finds happiness and peace.
Thou shar'dst my sorrow, when a hostile sword
Tore from my side my last, my dearest son;
Long as fierce vengeance occupied my heart,
I did not feel my dwelling's dreary void;
But now, returning home, my rage appeas'd,
My foes defeated, and my son aveng'd,
I find there nothing left to comfort me.
The glad obedience, which I used to see
Kindling in every eye, is smother'd now
In discontent and gloom; each, pond'ring, weighs
The changes which a future day may bring,
And serves the childless king, because compell'd.
To-day I come within this sacred fane,
Which I have often enter'd to implore
And thank the gods for conquest. In my breast
I bear an old and fondly-cherish'd wish.
To which methinks thou canst not be a stranger;
Thee, maid, a blessing to myself and realm,
I hope, as bride, to carry to my home.
Toas.
Mi ĝojus, se min glorus la popolo,
Ke tion, kion mi akiris, ĝuas
Aliaj pli ol mi. La plej feliĉa—
Ĉu reĝo, ĉu simplulo—estas homo,
Se lin ĝojigas lia propra domo.
Vi partoprenis en doloro mia
La tagon, kiam glav' de malamiko
De mia flanko rabis mian filon,
La lastan, la plej bonan. Tiel longe,
Dum mia koro estis okupita
De la spirit' de venĝo, mi ne sentis
La dezertecon de loĝejo mia;
Sed nun kontentigita mi revenas,
La malamikan regnon mi detruis
Kaj mia filo estas jam venĝita,—
Nun en la tuta mia domo restas
Nenio, kio povus min ĝojigi.
La gajan obeadon, kiu lumis
Por mi ĝis nun el la okul' de ĉiu,
Nun ombras zorgo kaj nekontenteco.
Jam ĉiu pensas pri la estonteco
Kaj senfilulon sekvas nevolonte.
Mi venas nun en tiun templon, kiun
Mi vizitadis ofte, por elpeti
La venkon, aŭ por danki por la venko.
En mia brusto portas mi deziron
Malnovan, kiu certe por vi ankaŭ
Ne estas nekonata: mi esperas,
Ke por la beno al popolo mia
Kaj al mi mem mi enkondukos vin
En mian domon kiel fianĉinon.
Iphigenia
Too great thine offer, king, to one unknown;
Abash'd the fugitive before thee stands,
Who on this shore sought only what thou gav'st,
Safety and peace.
Ifigenio.
Ho reĝo! Al knabino nekonata
Tro multe vi oferas. Hontigita
Nun staras antaŭ vi la fremdulino,
La elpelita, kiu sur la bordo
Nenion serĉis krom rifuĝo paca,
Kaj tion vi al mi sufiĉe donis.
Thoas
Thus still to shroud thyself
From me, as from the lowest, in the veil
Of mystery which wrapp'd thy coming here,
Would in no country be deem'd just or right.
Strangers this shore appall'd; 'twas so ordain'd
Alike by law and stern necessity.
From thee alone--a kindly welcom'd guest,
Who hast enjoy'd each hallow'd privilege,
And spent thy days in freedom unrestrain'd--
From thee I hop'd that confidence to gain
Which every faithful host may justly claim.
Toas.
Ke la devenon vian antaŭ mi
Vi ĉiam kaŝas, reĝon ofendante,—
Neniu gento povus ĝin toleri.
Timigas nia bordo la fremdulojn:
Postulas tion leĝ' kaj neceseco;
Sed vi ja ĝuas ĉiujn leĝajn rajtojn,
Vi, plej afable akceptita gasto,
Laŭplaĉe disponanta sian tagon,—
De vi konfidon mi esperis, kiun
Meritas mastro por la gastameco.
Iphigenia
If I conceal'd, O king, my name, my race,
'Twas fear that prompted me, and not mistrust.
For didst thou know who stands before thee now,
And what accursed head thy arm protects,
A shudd'ring horror would possess thy heart;
And, far from wishing me to share thy throne,
Thou, ere the time appointed, from thy realm
Wouldst banish me perchance, and thrust me forth,
Before a glad reunion with my friends
And period to my wand'rings is ordain'd,
To meet that sorrow, which in every clime,
With cold, inhospitable, fearful hand,
Awaits the outcast, exil'd from his home.
Ifigenio.
Se kaŝis mi la nomon de l' gepatroj,
Ho, mia reĝo, kredu, mi ĝin faris
Pro embaraso, ne pro malkonfido.
Ĉar ve! tre povas esti, ke se vi
Ekscius, kiu antaŭ vi troviĝas
Kaj kian sorto malbenitan kapon
Vi nutras kaj defendas, terurego
Atakus tiam vian grandan koron;
Anstataŭ sur la tronon min inviti,
Vi eble min elpelus el la regno,
Kaj antaŭ ol atingus mi revenon
Al mia hejmo, finon de l' vagado,
Vi puŝus min al la mizero, kiu
Fariĝas ĉie la terura sorto
De ĉiu elpelito kaj vaganto.
Thoas
Whate'er respecting thee the gods decree,
Whate'er their doom for thee and for thy house,
Since thou hast dwelt amongst us, and enjoy'd
The privilege the pious stranger claims,
To me hath fail'd no blessing sent from Heaven;
And to persuade me, that protecting thee
I shield a guilty head, were hard indeed.
Iphigenia
Thy bounty, not the guest, draws blessings down.
Toas.
Nu, kiel ajn pri vi la dioj pensas
Kaj kion ajn pri via dom' decidis,—
Mi tamen scias, ke de l' tempo, kiam
Ĉi tie vi aperis kaj ĉe ni
Vi ĝuas plenmezure gastamecon,
Ne mankas al ni beno de l' ĉielo.
Ne estus tre facile min konvinki,
Ke mi en vi protektas kulpan kapon.
Ifigenio.
Vin benas la bonfaro, ne la gasto.
Thoas
The kindness shown the wicked is not blest.
End then thy silence, priestess; not unjust
Is he who doth demand it. In my hands
The goddess plac'd thee; thou hast been to me
As sacred as to her, and her behest
Shall for the future also be my law.
If thou canst hope in safety to return
Back to thy kindred, I renounce my claims:
But is thy homeward path for ever clos'd
Or doth thy race in hopeless exile rove,
Or lie extinguish'd by some mighty woe
Then may I claim thee by more laws than one.
Speak openly, thou know'st I keep my word.
Toas.
Boneco por krimul' ne donas benon;
Ĉesigu do silenton kaj malfidon!
Ne maljustulo tion ĉi postulas.
Al mi vin la diino enmanigis,
Kaj kiel ŝi, mi ankaŭ vin protektas,
Kaj ŝia volo estu por mi leĝo:
Se povas vi reveni en la hejmon,
Mi tiam vin de ĉio liberigas;
Sed se la vojo estas jam barita
Al vi por ĉiam, aŭ se via gento
El sia lando estas elpelita
Aŭ eĉ fatale tute estingita,
Vi tiam ĉiurajte estas mia.
Parolu do malkaŝe, kaj vi scias,
Ke mi neniam rompas mian vorton.
Iphigenia
Its ancient bands reluctantly my tongue
Doth loose, a long-hid secret to divulge;
For once imparted, it resumes no more
The safe asylum of the inmost heart,
But thenceforth, as the powers above decree,
Doth work its ministry of weal or woe.
Attend! I issue from the Titan's race.
Ifigenio.
De la ligil' malnova nevolonte
La lango liberiĝas, por nun fine
Malkaŝi, kion kaŝis mi tre longe;
Ĉar se sekreton oni unu fojon
Al iu elkonfidas, ĝi forlasas
Por ĉiam la gardejon en la koro
Kaj malutilas, aŭ ĝi iufoje
Utilas, se la dioj tion volas.
Aŭskultu! Mi devenas de Tantalo.
Thoas
A word momentous calmly hast thou spoken.
Him nam'st thou ancestor whom all the world
Knows as a sometime favourite of the gods?
Is it that Tantalus, whom Jove himself
Drew to his council and his social board?
On whose experienc'd words, with wisdom fraught,
As on the language of an oracle,
E'en gods delighted hung?
Toas.
Kviete vi eldiris grandan vorton!
Ĉu tiu estas via gentopatro,
Pri kiu aŭdis ja la tuta mondo,
Ke estis li plej granda favorato
De la diaro? Ĉu li estas tiu
Tantalo, kiun Jupiter' invitis
Al sia tablo kaj al konsiliĝo
Kaj kies spertoriĉajn saĝajn vortojn
La dioj mem kun ĝuo aŭskultadis,
Simile al parol' de orakolo?
Iphigenia
'Tis even he;
But gods should not hold intercourse with men
As with themselves. Too weak the human race,
Not to grow dizzy on unwonted heights.
Ignoble was he not, and no betrayer;
To be the Thunderer's slave, he was too great:
To be his friend and comrade,--but a man.
His crime was human, and their doom severe;
For poets sing, that treachery and pride
Did from Jove's table hurl him headlong down,
To grovel in the depths of Tartarus.
Alas, and his whole race their hate pursues.
Thoas
Bear they their own guilt, or their ancestors'?
Ifigenio.
Li estas tiu sama. Sed la dioj
Ne devas tro kun homoj amikiĝi:
Ĉar mortemuloj estas tro malfortaj,
Por sen kapturno teni sin tro alte.
Ne estis li malnobla perfidulo,
Sed nur tro granda, por sin senti sklavo,
Kaj tro malgranda por kunul' de dio,
Kaj lia peko estis ja nur homa.
Severa estis la dekret' de l' dioj,
Kaj la poetoj kantas, ke perfido
Kaj granda fiereco lin por ĉiam
Do l' tablo Jupitera defaligis
Kun granda malhonor' en la Tartaron.
Kaj ve! la tuta gento sur si portas
Eterne la koleron de la dioj.
Toas.
Ĉu pro l' prapatro aŭ de propra kulpo?
Iphigenia
The Titan's mighty breast and nervous frame
Was his descendant's certain heritage;
But round their brow Jove forg'd a band of brass.
Wisdom and patience, prudence and restraint,
He from their gloomy, fearful eye conceal'd;
In them each passion grew to savage rage,
And headlong rush'd uncheck'd. The Titan's son,
The strong-will'd Pelops, won his beauteous bride,
Hippodamia, child of Œnomaus,
Through treachery and murder; she ere long
Bore him two children, Atreus and Thyestes;
With envy they beheld the growing love
Their father cherish'd for a first-born son
Sprung from another union. Bound by hate,
In secret they contrive their brother's death.
The sire, the crime imputing to his wife,
With savage fury claim'd from her his child,
And she in terror did destroy herself...
Ifigenio.
Ĝi estas vero, ke la tuta gento
La malkvietan forton de l' Titanoj
Heredis certe; tamen Jupitero
Per fer' ilian frunton ĉirkaŭforĝis;
Saĝecon, moderecon, paciencon
Ne konis ili; ĉiu ekdeziro
Ĉe ili tuj fariĝis furiozo
Sovaĝa kaj senlima. Jam Pelopso
La viro kun la fera vol', la filo
Amata de Tantal' al si akiris
Per trompo kaj perfido la plej belan
Virinon en la mond', Hipodamion,
Filinon de la reĝo Ojnomao.
Du filojn ŝi al sia edzo naskis,
Tieston kaj Atreon. Kun envio
La amon de la patro ili vidis
Al la unua filo, kiu restis
De la edzin' unua. La malamo
La fratojn interligis, kaj sekrete
Mortigis ili kune sian fraton.
La patr' Hipodamion tuj suspektas,
Kaj furioze li de ŝi postulas
Redonon de la fil', kaj ŝi mortigas
Sin mem...
Thoas
Thou'rt silent? Pause not in thy narrative!
Do not repent thy confidence - say on!
Toas.
Vi eksilentis? Ho, daŭrigu!
Ne pentu, ke konfidis vi. Parolu!
Iphigenia
How blest is he who his progenitors
With pride remembers, to the list'ner tells
The story of their greatness, of their deeds,
And, silently rejoicing, sees himself
Link'd to this goodly chain! For the same stock
Bears not the monster and the demigod:
A line, or good or evil, ushers in
The glory or the terror of the world.--
After the death of Pelops, his two sons
Rul'd o'er the city with divided sway.
But such an union could not long endure.
His brother's honour first Thyestes wounds.
In vengeance Atreus drove him from the realm.
Thyestes, planning horrors, long before
Had stealthily procur'd his brother's son,
Whom he in secret nurtur'd as his own.
Revenge and fury in his breast he pour'd,
Then to the royal city sent him forth,
That in his uncle he might slay his sire.
Ifigenio.
Feliĉa estas, kiu kun plezuro
Parolas pri la patroj, kiu ĝoje
Rakontas pri iliaj grandaj agoj
Kaj en la fino de la bela vico
Sin mem fiere vidas. Ne naskiĝas
En ia dom' subite duondio
Aŭ monstro; sed nur tuta granda vico
Da malbonuloj aŭ bonuloj kreas
Monstraĵon aŭ gloraĵon en la mondo.
Post morto de la patro regis kune
Atreo kaj Tiesto en la urbo.
Ne longe tamen povis daŭri paco.
Post kelka temp' Tiesto malhonoris
La liton de la frato. Tiam venĝe
Atreo lin elpelis el la regno.
Sed jam de longe, krimon preparante,
Tiesto ŝtelis filon de Atreo
Kaj lin edukis kvazaŭ sian propran.
Nun en la brusto de la kvazaŭfilo
Li vekas furiozan venĝemecon
Kaj lin elsendas al la reĝa urbo,
Por en la onklo buĉi sian patron.
The meditated murder was disclos'd,
And by the king most cruelly aveng'd,
Who slaughter'd, as he thought, his brother's son.
Too late he learn'd whose dying tortures met
His drunken gaze; and seeking to assuage
The insatiate vengeance that possess'd his soul,
He plann'd a deed unheard of. He assum'd
A friendly tone, seem'd reconcil'd, appeas'd.
And lur'd his brother, with his children twain,
Back to his kingdom; these he seiz'd and slew;
Then plac'd the loathsome and abhorrent food
At his first meal before the unconscious sire.
And when Thyestes had his hunger still'd
With his own flesh, a sadness seiz'd his soul;
He for his children ask'd, their steps, their voice,
Fancied he heard already at the door;
And Atreus, grinning with malicious joy,
Threw in the members of the slaughter'd boys...
Shudd'ring, O king, thou dost avert thy face:
So did the sun his radiant visage hide,
And swerve his chariot from the eternal path.
These, monarch, are thy priestess' ancestors,
And many a dreadful fate of mortal doom,
And many a deed of the bewilder'd brain,
Dark night doth cover with her sable wing,
Or shroud in gloomy twilight.
La plano de l' junulo malkovriĝas;
Kaj per kruela morto nun la reĝo
La atencinton punas, supozante,
Ke li mortigas filon de la frato.
Nur tro malfrue li sciiĝas, kiu
En turmentego antaŭ li pereis.
Por kontentigi brulan deziregon
De venĝo, li sekrete primeditas
Teruran faron. Ŝajne pacigita,
Indiferenta kaj trankvila, logis
Li sian fraton kun du liaj filoj
Returne en la regnon; ambaŭ knabojn
Li kaptas kaj buĉigas; ĉe festeno
Regalas li la patron per viando
De liaj propraj filoj. Kiam poste
Tiesto, satiĝinte, eksopiras
Pri siaj filoj kaj demandon faras
Kaj pensas jam, ke post la pord' li aŭdas
Iliajn paŝojn kaj ilian voĉon,
Atreo kun sovaĝa rido ĵetas
Nun antaŭ lin la kapojn de l' buĉitoj...
Vi, reĝo, kun teruro vin deturnas!
La suno ankaŭ tiel sin deturnis
Kaj fordirektis tiam sian ĉaron...
Jen la prapatroj de l' pastrino via!
Kaj multon el la sorto de la viroj
Kaj el iliaj agoj furiozaj
Ankoraŭ kovras la malluma nokto,
Montrante nur krepuskon tremigantan.
Thoas
Hidden there
Let them abide. A truce to horror now,
And tell me by what miracle thou sprang'st
From race so savage.
Toas.
Vi ankaŭ ilin kovru per silento!
Sufiĉe da teruroj! Vi nur diru,
Per kia do miraklo vi elkreskis
El tiu trunk' sovaĝa?
Iphigenia
Atreus' eldest son
Was Agamemnon; he, O king, my sire:
But I may say with truth, that, from a child,
In him the model of a perfect man
I witness'd ever. Clytemnestra bore
To him, myself, the firstling of their love,
Electra then. Peaceful the monarch rul'd,
And to the house of Tantalus was given
A long-withheld repose. A son alone
Was wanting to complete my parent's bliss;
Scarce was this wish fulfill'd, and young Orestes,
The household's darling, with his sisters grew,
When new misfortunes vex'd our ancient house.
Ifigenio.
De Atreo
Unua fil' Agamemnono estis:
Li estas mia patro. Sed en li
Mi ĉiam vidis—mi kun ĝojo diras—
Modelon de la plej perfekta viro.
Al li kiel unuan amofrukton
Min naskis Klitemnestro, kaj post mi
Elektron. Kaj la reĝo regis pace,
Kaj la ripozon longe ne havitan
Ricevis nun la domo de Tantalo.
Por la feliĉo de l' gepatroj mankis
Ankoraŭ filo; sed apenaŭ tiu
Deziro plenumiĝis kaj intere
De la fratinoj kreskis la fileto,
Oresto la amata, jen pretiĝis
Jam nova malfeliĉo por la domo.
To you hath come the rumour of the war,
Which, to avenge the fairest woman's wrongs,
The force united of the Grecian kings
Round Ilion's walls encamp'd. Whether the town
Was humbl'd, and achiev'd their great revenge
I have not heard. My father led the host
In Aulis vainly for a favouring gale
They waited; for, enrag'd against their chief,
Diana stay'd their progress, and requir'd,
Through Chaleas' voice, the monarch's eldest daughter.
They lur'd me with my mother to the camp,
And at Diana's altar doom'd this head.--
She was appeas'd, she did not wish my blood,
And wrapt me in a soft protecting cloud;
Within this temple from the dream of death
I waken'd first. Yes, I myself am she;
Iphigenia,--I who speak to thee
Am Atreus' grandchild, Agamemnon's child,
And great Diana's consecrated priestess.
Vi aŭdis ja pri la milito, kiu,
Por venĝi rabon de virin' plej bela,
La tutan forton de la grekaj princoj
Venigis sub la grandan urbon Trojo.
Ĉu ili Trojon venkis kaj la celon
De sia venĝ' atingis,—mi ne aŭdis.
La tutan armearon de la grekoj
Kondukis mia patro. En Aŭlido
Atendis ili longe tute vane
Favoran venton, ĉar Dian' koleris
Ilian kondukanton, ŝi retenis
La rapidantajn grekojn kaj postulis
Per Kalĥas la filinon la plej aĝan
De l' reĝo. Tiam ili ruze logis
Min kune kun patrin' en la tendaron,
Al la altar' min tiris kaj oferis
Ĉi tiun kapon al Diano. Tiam
Ŝi repaciĝis: ŝi ne volis havi
La sangon mian, ŝi min save kovris
Per nubo. Kaj nur en ĉi tiu templo
Post ŝajna morto mi min mem rekonis.
Ĝi estas mi, mi mem: Ifigenio,
Nepino de Atreo kaj filino
De l' reĝ' Agamemnono, la propraĵo
De la diino, antaŭ vi nun staras.
Thoas
I yield no higher honour or regard
To the king's daughter than the maid unknown;
Once more my first proposal I repeat;
Come, follow me, and share what I possess.
Iphigenia
How dare I venture such a step, O king?
Hath not the goddess who protected me
Alone a right to my devoted head?
'Twas she who chose for me this sanctuary,
Where she perchance reserves me for my sire,
By my apparent death enough chastis'd,
To be the joy and solace of his age.
Perchance my glad return is near; and how
If I, unmindful of her purposes,
Had here attach'd myself against her will?
I ask'd a signal, did she wish my stay.
Toas.
Ne pli por mi valoras reĝidino,
Ol la ĝisnuna nekonatulino.
Senŝanĝe mi ripetas: vi min sekvu,
Kun mi dividu, kion mi posedas!
Ifigenio.
Ho, kiel mi kuraĝus tion fari?
Ĉu mi ne apartenas tute plene
Al la diino, kiu mem min savis?
La rifuĝejon ŝi por mi elektis,
Kaj por la patro, kiun per la ŝajno
Ŝi jam sufiĉe punis, ŝi konservas
Min eble kiel la plej belan ĝojon
Por lia maljuneco. Eble jam
La tago de l' reveno proksimiĝas;
Kaj mi, intencon ŝian malŝatante,
Min mem katenus kontraŭ ŝia volo?
Ŝi donu signon, se mi devas resti.
Thoas
The signal is that still thou tarriest here.
Seek not evasively such vain pretexts.
Not many words are needed to refuse,
By the refus'd the "no" alone is heard.
Iphigenia
Mine are not words meant only to deceive;
I have to thee my inmost heart reveal'd.
And doth no inward voice suggest to thee,
How I with yearning soul must pine to see
My father, mother, and my long-lost home?
Oh let thy vessels bear me thither, king!
That in the ancient halls, where sorrow still
In accents low doth fondly breathe my name,
Joy, as in welcome of a new-born child,
May round the columns twine the fairest wreath.
Thou wouldst to me and mine new life impart.
Toas.
Ŝi vin retenas, sekve ŝi konsentas.
Ne serĉu tiel zorge la pretekstojn!
Ne kaŝas multaj vortoj la rifuzon;
La aŭskultanto aŭdas nur la "ne".
Ifigenio.
Ne volas mi per vortoj vin blindigi;
La koron mian mi al vi malkovris.
Kaj ĉu vi mem ne sentas, kiel min
La sopirado devas forte tiri
Al mia patro, al patrino mia,
Al la gefratoj, por ke en la domo,
En kiu la malĝojo tiel ofte
Ankoraŭ murmuretas mian nomon,
Eksonu unu fojon ĝoja krio
Pri mi kiel pri novenaskitino
Kaj floroj gaje kronu la kolonojn?
Ho, se vi tien ŝipe min resendus,
Vi al ni ĉiuj donus novan vivon.
Thoas
Then go! the promptings of thy heart obey;
Despise the voice of reason and good counsel.
Be quite the woman, sway'd by each desire,
That bridleless impels her to and fro.
When passion rages fiercely in her breast,
No sacred tie withholds her from the wretch
Who would allure her to forsake for him
A husband's or a father's guardian arms;
Extinct within her heart its fiery glow,
The golden tongue of eloquence in vain
With words of truth and power assails her ear.
Toas.
Nu, do reiru! Faru, kion diktas
Al vi la koro, ne obeu voĉon
De la prudento kaj konsilo! Estu
Virino tute, donu vin libere
Al la instinkto, kiu vin senbride
Sovaĝe pelas tien ĉi kaj tien!
Se en la brusto de virin' ekflamas
Deziro, tiam eĉ ligil' plej sankta
Ŝin ne detenas de l' trompanto, kiu
Ellogas ŝin el la fidelaj brakoj
De l' patro aŭ de la sindona edzo;
Sed se ne brulas flam' en ŝia brusto,
Ho, tiam vane kontraŭ ŝi laboras
La ora lango de la admonado.
Iphigenia
Remember now, O king, thy noble words!
My trust and candour wilt thou thus repay?
Thou seem'dst, methought, prepar'd to hear the truth.
Thoas
For this unlook'd-for answer not prepar'd.
Yet 'twas to be expected; knew I not
That 'twas with woman I had now to deal?
Ifigenio.
Memoru, reĝo, vian noblan vorton!
Ĉu tiel vi repagas por konfido?
Vi ŝajnis pretigita ĉion aŭdi.
Toas.
Mi por surpriz' ne estis pretigita;
Sed ankaŭ tion devis mi atendi:
Mi sciis ja, ke kun virin' mi traktas.
Iphigenia
Upbraid not thus, O king, our feeble sex!
Though not in dignity to match with yours,
The weapons woman wields are not ignoble.
And trust me, Thoas, in thy happiness
I have a deeper insight than thyself.
Thou thinkest, ignorant alike of both,
A closer union would augment our bliss;
Inspir'd with confidence and honest zeal
Thou strongly urgest me to yield consent;
And here I thank the gods, who give me strength
To shun a doom unratified by them.
Ifigenio.
Ho, ne insultu, reĝo, nian sekson!
La bataliloj de virin' ne estas
Brilantaj kiel viaj, sed malnoblaj
Ne estas ili certe. Kredu, reĝo,
Ke mi komprenas la feliĉon vian
Pli bone ol vi mem. Ĉar vi ne konas
Vin mem nek min, vi tial opinias,
Ke ligo pli proksima al ni donus
Feliĉon. Tute plena de kuraĝo
Kaj de plej bona volo, vi postulas,
Ke mi nun cedu; tamen plej sincere
La diojn dankas mi, ke ili donis
Al mi la forton, por kontraŭbatali
La ligon, kiun ili ne aprobas.
Thoas
'Tis not a god, 'tis thine own heart that speaks.
Iphigenia
'Tis through the heart alone they speak to us.
Thoas
To hear them have I not an equal right?
Iphigenia
The raging tempest drowns the still, small voice.
Thoas
This voice no doubt the priestess hears alone.
Iphigenia
Before all others should the prince attend it.
Toas.
Ne dioj, sed nur via kor' parolas.
Ifigenio.
Per nia kor' parolas al ni ili.
Toas.
Kaj mi ne havas rajton ilin aŭdi?
Ifigenio.
Tra la venteg' la voĉo ne aŭdiĝas.
Toas.
Ĉu la pastrino sola ĝin nur aŭdas?
Ifigenio.
Ĝin reĝo pli ol ĉiuj devus aŭdi!
Thoas
Thy sacred office, and ancestral right
To Jove's own table, place thee with the gods
In closer union than an earth-born savage.
Iphigenia
Thus must I now the confidence atone
Thyself extorted from me!
Toas.
Ofico sankta kaj hereda rajto
De l' Jupitera tablo proksimigas
Vin al la dioj pli ol min, barbaron,
Infanon de la tero.
Ifigenio.
Tiel punas
Vi min por la konfido ellogita!
Thoas
I'm a man,
And better 'tis we end this conference.
Hear then my last resolve. Be priestess still
Of the great goddess who selected thee;
And may she pardon me, that I from her,
Unjustly and with secret self-reproach,
Her ancient sacrifice so long withheld.
From olden times no stranger near'd our shore
But fell a victim at her sacred shrine.
But thou, with kind affection (which at times
Seem'd like a gentle daughter's tender love,
At times assum'd to my enraptur'd heart
The modest inclination of a bride),
Didst so inthral me, as with magic bonds,
That I forgot my duty. Thou didst rock
My senses in a dream: I did not hear
My people's murmurs: now they cry aloud,
Ascribing my poor son's untimely death
To this my guilt. No longer for thy sake
Will I oppose the wishes of the crowd,
Who urgently demand the sacrifice.
Toas.
Mi estas hom'; pli bone do ni finu!
La vorto mia restu: estu plue
Pastrino de l' diin' laŭ ŝia volo;
Sed mi pardonon petas de Diano,
Ke mi ĝis nun maljuste ŝin senigis
De la antikvaj decaj oferdonoj.
Neniun fremdan prenas nia lando;
Laŭ mor' antikva lin atendas morto;
Nur vi per via ĉarma afableco,
En kiu mi per mia koro vidis
Jen amon do filino, jen la senton
De silentanta ĉarma fianĉino,—
Nur vi per sorĉa ligo min katenis,
Ke mi forgesis tute mian devon.
Vi mian cerbon kvazaŭ endormigis,
Kaj mi ne aŭdis pli la murmuradon
De la popol'. Nun ĉiuj laŭte krias,
Ke la frutempa mort' de mia filo
Pro mia kulpo venis. Mi ne volas
Nun plu pro vi reteni la amason,
Kriantan laŭte pri la oferdonoj.
Iphigenia
For mine own sake I ne'er desired it from thee.
Who to the gods ascribe a thirst for blood
Do misconceive their nature, and impute
To them their own inhuman dark desires.
Did not Diana snatch me from the priest,
Preferring my poor service to my death?
Thoas
'Tis not for us, on reason's shifting grounds,
Lightly to guide and construe rites divine.
Perform thy duty; I'll accomplish mine.
Two strangers, whom in caverns of the shore
We found conceal'd, and whose arrival here
Bodes to my realm no good, are in my power.
With them thy goddess may once more resume
Her ancient, pious, long-suspended rites!
I send them here, thy duty not unknown.
Ifigenio.
Pro mi neniam tion mi deziris.
La diojn ne komprenas, kiu pensas,
Ke ili amas sangon; li enmetas
En ilin sian propan kruelecon.
Ĉu min ne savis la diino mem?
Ŝi mian servon volis, ne la morton.
Toas.
Ne decas por facilmovebla saĝo
Laŭ nia propra vol' komentarii
La sanktan tradicion. Vi plenumu
La devon vian, mi plenumos mian.
Du fremdaj viroj, kiujn ĵus ni trovis
Kaŝitajn en surbordaj la kavernoj
Kaj kiuj ne alportas al ni bonon,
En miaj manoj estas nun. En ili
Diino via havu nun denove
La longe jam mankantajn oferdonojn!
Mi ilin sendos; vi la servon konas.
"Thought is subversive and revolutionary, destructive and terrible, Thought is merciless to privilege, established institutions, and comfortable habit."