Iphigenia
Unhappy man, I only loose thy bonds
In token of a still severer doom.
The freedom which the sanctuary imparts,
Like the last life-gleam o'er the dying face,
But heralds death. I cannot, dare not say
Your doom is hopeless; for, with murd'rous hand,
Could I inflict the fatal blow myself?
And while I here am priestess of Diana,
None, be he who he may, dare touch your heads.
But the incensed king, should I refuse
Compliance with the rites himself enjoin'd,
Will choose another virgin from my train
As my successor. Then, alas! with nought,
Save ardent wishes, can I succour you,
Much honour'd countryman! The humblest slave,
Who had but near'd our sacred household hearth,
Is dearly welcome in a foreign land;
How with proportion'd joy and blessing, then,
Shall I receive the man who doth recall
The image of the heroes, whom I learn'd
To honour from my parents, and who cheers
My inmost heart with flatt'ring gleams of hope!
Ifigenio.
Malfeliĉulo, mi vin senĉenigas,
Sed nur, ho ve! por sorto pli kruela.
La liberec', donata de la templo,
Simile al la lasta vivekbrilo
De malfacila malsanul', prezentas
Nur antaŭsignon de la morto. Tamen
Ĝis nun ankoraŭ mi ne povas diri
Kaj diri al mi mem mi ne kuraĝas,
Ke vi pereis! Kiel do mi povus
Per krima man' dediĉi vin al morto?
Kaj tamen tiel longe, dum mi restas
Pastrino de Dian', neniu havas
La rajton iel tuŝi vian kapon.
Sed se mi ne plenumos mian devon
Laŭ la postulo de l' kolera reĝo,
Li tiam inter miaj helpantinoj
Alian virgulinon pastrinigos,
Kaj tiam krom deziro plej varmega
Mi jam nenion povos al vi doni.
Ho, kara samlandan'! eĉ simpla sklavo,
Sur kiun lumis nia hejma suno,
En fremda land' tre kara al ni estas:
Kun kia do senlima ĝoj' kaj beno
Mi devas vin akcepti, kiuj dolĉe
Al mi alportis bildon de herooj,
De mi en infaneco adorataj,
Kaj kiuj mian plej internan koron
Konsolis per espero la plej bela.
Orestes
Does prudent forethought prompt thee to conceal
Thy name and race? or may I hope to know
Who, like a heavenly vision, meets me thus?
Oresto.
Ĉu vian nomon kaj devenon vian
Vi kaŝas kun intenco? aŭ ĉu eble
Mi povas scii, kiu disimile
Nun staras antaŭ mi?
Iphigenia
Yes, thou shalt know me. Now conclude the tale
Of which thy brother only told me half:
Relate their end, who coming home from Troy,
On their own threshold met a doom severe
And most unlook'd for. I, though but a child
When first conducted hither, well recall
The timid glance of wonder which I cast
On those heroic forms. When they went forth,
it seem'd as though Olympus from her womb
Had cast the heroes of a by-gone world,
To frighten Ilion; and, above them all,
Great Agamemnon tower'd pre-eminent!
Oh tell me! Fell the hero in his home,
Though Clytemnestra's and Aegisthus' wiles?
Orestes
He fell!
Ifigenio.
Vi min ekkonos.
Sed nun rakontu, kion via frato
Al mi ĝis nun sciigis nur duone,—
La pluan sorton de l' personoj, kiuj,
De Trojo reveninte, sur la sojlo
De sia propra dom' neatenditan
Fatalon trovis. Kvankam mi tre juna
Alvenis sur ĉi tiun fremdan bordon,
Sed mi ankoraŭ bone rememoras
La grandan timon kaj la grandan miron,
Kun kiu mi rigardis siatempe
Tiujn heroojn. Ili elveturis,
Kaj tiam ŝajnis, kvazaŭ la Olimpo
Subite malfermiĝis kaj la bildojn
De l' glora kaj mirinda mond' antikva
Malsupren sendis por la pereigo
De Iliono. Sed la plej majesta
El ĉiuj estis reĝ' Agamemnono!
Ho diru, ĉu li efektive falis
Per la perfido de edzino sia
Kaj de Egisto?
Oresto.
Jes, vi diris veron!
Iphigenia
Unblest Mycene! Thus the sons
Of Tantalus, with barbarous hands, have sown
Curse upon curse; and, as the shaken weed
Scatters around a thousand poison-seeds,
So they assassins ceaseless generate,
Their children's children ruthless to destroy.
Now tell the remnant of thy brother's tale,
Which horror darkly hid from me before.
How did the last descendant of the race,
The gentle child, to whom the Gods assign'd
The office of avenger, how did he
Escape that day of blood? Did equal fate
Around Orestes throw Avernus' net?
Say, was he saved? and is he still alive?
And lives Electra, too?
Ifigenio.
Ho, ve al vi, Mikeno malfeliĉa!
Tiele semis nepoj de Tantalo
Per plena man' malbenon post malbeno!
Simile al kreskaĵo senvalora,
Miloblan semon ĉirkaŭ si ĵetante,
Por nepoj kaj pranepoj ili kreis
Parencajn mortigantojn por eterna
Sovaĝa reciproka venĝemeco!
Malkovru ĉion, kion en la vortoj
De via frat' por mi ankoraŭ kovris
La ombro de l' teruro. Diru, kiel
La lasta filo de la granda gento,
La ĉarma knabo, certe destinita
Por iam fari venĝon por la patro,—
Kiele li, Oresto, trovis savon
En tiu sanga tago? Ĉu li ankaŭ
Pereis en la reto? Ĉu li vivas?
Ĉu li saviĝis? Ĉu Elektro vivas?
Orestes
They both survive.
Iphigenia
Golden Apollo, lend thy choicest beams!
Lay them an offering at the throne of Jove!
For I am poor and dumb.
Oresto.
Jes, ambaŭ vivas.
Ifigenio.
Ho vi, ora suno,
Radiojn la plej belajn al mi pruntu
Kaj metu ilin kiel mian dankon
Al Jupitero antaŭ lian tronon!
Ĉar mi nur estas muta kaj malriĉa.
Orestes
If social bonds
Or ties more close connect thee with this house,
As this thy joy evinces, rein thy heart;
For insupportable the sudden plunge
From happiness to sorrow's gloomy depth.
As yet thou only know'st the hero's death.
Oresto.
Se vin kun tiu reĝa domo ligas
Intima ia ligo aŭ rilatoj,
Kiel kredigas via bela ĝojo,
Ho, tiam tenu forte vian koron!
Ĉar tre dolora estas por ĝojanto
Refalo tro subita en malĝojon.
Vi scias, mi ĝin vidas, nur la morton
De l' reĝ' Agamemnono.
Iphigenia
And is not this intelligence enough?
Orestes
Half of the horror yet remains untold,
Iphigenia
Electra and Orestes both survive,
What have I then to fear?
Orestes
And fear'st thou nought
For Clytemnestra?
Iphigenia
Her, nor hope nor fear
Have power to save.
Ifigenio.
Kaj ĉu tio
Ne estas por mi scio tro sufiĉa?
Oresto.
Vi scias nur duonon de l' mizero.
Ifigenio.
Kaj kio plu? Orest', Elektro vivas?
Oresto.
Pri Klitemnestro vi nenion timas?
Ifigenio.
Ŝin ja nek timo, nek espero savos.
Orestes
She to the land of hope
Hath bid farewell.
Iphigenia
Did her repentant hand
Shed her own blood?
Orestes
Not so; yet her own blood
Inflicted death.
Iphigenia
Speak less ambiguously.
Uncertainty around my anxious head
Her dusky, thousand-folded, pinion waves.
Oresto.
Ŝi el la lando de l' esper' foriris.
Ifigenio.
Ĉu do pentante ŝi sin mem mortigis?
Oresto.
Ne! sed la propra sango ŝin mortigis.
Ifigenio.
Parolu klare, ke mi plu ne serĉu!
La necerteco per flugil' malluma
Milfoje batas ĉirkaŭ mia kapo.
Orestes
Have then the powers above selected me
To be the herald of a dreadful deed,
Which, in the drear and soundless realms of night,
I fain would hide for ever? 'Gainst my will
Thy gentle voice constrains me; it demands,
And shall receive, a tale of direst woe.
Electra, on the day when fell her sire,
Her brother from impending doom conceal'd;
Him Strophius, his father's relative,
With kindest care receiv'd, and rear'd the child
With his own son, named Pylades, who soon
Around the stranger twin'd the bonds of love.
And as they grew, within their inmost souls
There sprang the burning longing to revenge
The monarch's death. Unlookd for, and disguis'd,
They reach Mycene, feigning to have brought
The mournful tidings of Orestes' death,
Together with his ashes. Them the queen
Gladly receives. Within the house they enter;
Orestes to Electra shows himself:
She fans the fires of vengeance into flame,
Which in the sacred presence of a mother
Had burn'd more dimly. Silently she leads
Her brother to the spot where fell their sire;
Where lurid blood-marks, on the oft-wash'd floor,
With pallid streaks, anticipate revenge.
With fiery eloquence she pictures forth
Each circumstance of that atrocious deed,
Her own oppress'd and miserable life,
The prosperous traitor's insolent demeanour,
The perils threat'ning Agamemnon's race
From her who had become their stepmother;
Then in his hand the ancient dagger thrusts,
Which often in the house of Tantalus
With savage fury rag'd, and by her son
Is Clytemnestra slain...
Oresto.
La dioj do destinas, ke mi estu
La sciiganto de la faro, kiun
Mi tiel volus kaŝi por eterne
En la sensona regno de la nokto!
Al tio kontraŭ mia propra volo
Min nun devigas via ĉarma buŝo;
Ĝi tamen havas rajton, por postuli
Doloron ankaŭ; bone, ĝi ricevos.
En tiu tag', kiam la patro falis,
Elektro save kaŝis sian fraton;
Strofio, la bofrato de la patro,
Volonte lin akceptis kaj edukis
Lin kune kun la propra sia filo,
Pilado, kiu sin tre baldaŭ ligis
Kun la veninto per plej bela ligo
De la plej forta kora amikeco.
Kaj ju pli ili kreskis, des pli forte
En ili kreskis la deziro venĝi
La morton de la reĝo. Kaj sekrete,
En vestoj de fremduloj, ili venis
Mikenon, kvazaŭ por alporti tien
Sciigon pri la morto de Oresto
Kaj ankaŭ lian cindron. Ilin bone
Akceptis la reĝino, ili venis
Internen de la domo. Al Elektro
Orest' sin rekonigas; ŝi reblovas
En li la fajron de l' venĝemo, kiu
En la alesto sankta de l' patrino
Jam preskaŭ estingiĝis. En silento
Ŝi lin kondukas al la loko, kie
La patro falis, kie tre malforta
Malnova postesigno de la sango,
Jam preskaŭ tute plu ne rimarkebla,
La plankon, multefoje jam lavitan,
Ankoraŭ kolorigis. Tiam ŝi
Per sia fajra lango nun priskribis
Ĉiun detalon de la krima faro
Kaj sian sklavan kaj mizeran vivon,
La fierecon de la perfiduloj
Kaj la danĝerojn, kiuj la gefratojn
Ankoraŭ nun minacas de la flanko
De la patrin' duonpatriniĝinta.
Kaj tie al Oresto ŝi altrudis
Malnovan la ponardon, kiu tiom
En la Tantala dom' jam furiozis...
Kaj propra fil' mortigis Klitemnestron...
Iphigenia
Immortal powers!
Whose pure and blest existence glides away
'Mid ever shifting clouds, me have ye kept
So many years secluded from the world,
Retain'd me near yourselves, consign'd to me
The childlike task to feed the sacred fire,
And taught my spirit, like the hallow'd flame,
With never-clouded brightness to aspire
To your pure mansions, but at length to feel
With keener woe the misery of my house?
Oh tell me of the poor unfortunate!
Speak of Orestes!
Ifigenio.
Ho senmortuloj, vi, kiuj pasigas
Feliĉajn tagojn super puraj nuboj,
Ĉu nur por tio dum tre multaj jaroj
Vi min de ĉiuj homoj apartigis
Kaj tenis min en via proksimeco
Kaj sur min metis la oficon virgan
La sanktan fajron ĉiam subtenadi
Kaj la animon mian vi, simile
Al flamo, ĉiam direktadis supren,
Ke la terurojn de la domo mia
Eksentu mi nur iam pli malfrue,
Sed tiom pli profunde?—Ho, parolu
Al mi pri la junulo malfeliĉa!
Parolu pri Oresto!
Orestes
Would that he were dead!
Forth from his mother's blood her ghost arose,
And to the ancient daughters of the night
Cries, "Let him not escape, the matricide!
Pursue the victim, dedicate to you!"
They hear, and glare around with hollow eyes,
Like greedy eagles. In their murky dens
They stir themselves, and from the corners creep
Their comrades, dire Remorse and pallid Fear;
Before them fumes a mist of Acheron;
Perplexingly around the murderer's brow
The eternal contemplation of the past
Rolls in its cloudy circles. Once again
The grisly band, commissioned to destroy,
Pollute earth's beautiful and heaven-sown fields,
From which an ancient curse had banish'd them.
Their rapid feet the fugitive pursue;
They only pause to start a wilder fear.
Oresto.
Ho, se jam oni povus nun rakonti
Pri lia morto! Kvazaŭ fermentante,
Leviĝis el la sang' de l' buĉitino
La ombro de l' patrino.
Al la filinoj de l' eterna nokto
Ĝi krias: "Tenu firme, ne forlasu
La mortiginton de l' patrino! Pelu
Kaj persekutu la krimulon! Pelu!
Al vi li apartenas!"—Ili aŭdas,
Iliaj okulaĉoj ekrigardas
Ĉirkaŭe kun la agla avideco.
Kaj ili ekmoviĝas en la nigraj
Kavernoj, kaj el la anguloj venas
Senbrue tuj ilia sekvantaro,
La dubo kaj la pento. Antaŭ ili
Vapor' leviĝas el la Aĥerono;
El ĝiaj nebulringoj ekruliĝas
Ĉirkaŭe de la kapo de l' kulpulo
Senĉesa freneziga meditado
Pri l' faritaĵo. Tiam, rajtigitaj
Pereon porti, la inferulinoj
Elpaŝas sur la belan dian teron,
De kiu ilin antaŭ longa tempo
Forpelis la malbeno de la dioj.
Pied' ilia pelas la kuranton,
Ripozon ili donas nur momente,
Por tuj ataki kun teruro nova.
Iphigenia
Unhappy one; thy lot resembles his,
Thou feel'st what he, poor fugitive, must suffer.
Orestes
What say'st thou? why presume my fate like his?
Iphigenia
A brother's murder weighs upon thy soul;
Thy younger brother told the mournful tale.
Ifigenio.
Ho malfeliĉa, en la sama stato
Vi estas mem, kaj tial vi komprenas
Kiome li, malfeliĉul', suferas!
Oresto.
Kion vi diras? Kia sama stato?
Ifigenio.
Vin, kiel lin, ja premas fratmortigo;
Al mi jam tion diris via frato.
Orestes
I cannot suffer that thy noble soul
Should be deceiv'd by error. Rich in guile,
And practis'd in deceit, a stranger may
A web of falsehood cunningly devise
To snare a stranger; between us be truth.
I am Orestes! and this guilty head
Is stooping to the tomb, and covets death;
It will be welcome now in any shape.
Whoe'er thou art, for thee and for my friend
I wish deliverance; I desire it not.
Thou seem'st to linger here against thy will;
Contrive some means of flight, and leave me here:
My lifeless corpse hurl'd headlong from the rock,
My blood shall mingle with the dashing waves,
And bring a curse upon this barbarous shore!
Return together home to lovely Greece,
With joy a new existence to commence.
(Orestes retires.)
Oresto.
Sufiĉe! La animo via granda
Per falsa vort' ne estu plu trompata!
Fremdulo por fremdulo povas teksi
Mensogon kaj ruzaĵon, por faligi
Lin en la reton; inter ni ekzistu
Nur vero!
Mi estas mem Oresto! Kaj ĉi tiu
Krimula kap' kliniĝas al la tombo
Kaj serĉas morton. Kaj en ĉia formo
Mi estas preta vole ĝin akcepti!
Ho, kiu ajn vi estas, mi al vi
Kaj al amiko mia malfeliĉa
Deziras savon; sed al mi la savon
Mi ne deziras. Se mi ne eraras,
Ĉi tie vi nur kontraŭvole restas;
Eltrovu do rimedon, por forkuri,
Sed min ĉi tie lasu. Mia korpo
Malsupren falu de la alta roko,
Ĝis maro fluu mia sang', portante
Malbenon al la bordo de l' barbaroj!
Vi iru, en la hejma greka lando
Komencu novan, pli feliĉan vivon!
(Li foriras.)
Iphigenia
At length Fulfilment, fairest child of Jove,
Thou dost descend upon me from on high!
How vast thine image! scarce my straining eye
Can reach thy hands, which, fill'd with golden fruit
And wreaths of blessing, from Olympus' height
Shower treasures down. As by his bounteous gifts
We recognize the monarch (for what seems
To thousands opulence is nought to him),
So you, ye heavenly Powers, are also known
By bounty long withheld, and wisely plann'd.
Ye only know what things are good for us;
Ye view the future's wide-extended realm;
While from our eye a dim or starry veil
The prospect shrouds. Calmly ye hear our prayers,
When we like children sue for greater speed.
Not immature ye pluck heaven's golden fruit;
And woe to him, who with impatient hand,
His date of joy forestalling, gathers death.
Let not this long-awaited happiness,
Which yet my heart hath scarcely realiz'd,
Like to the shadow of departed friends,
Glide vainly by with triple sorrow fraught!
Ifigenio.
Tiele do vi fine al mi venas,
Vi, Plenumiĝ', filino plej ravanta
De la plej granda patro! Ho, gigante
Nun antaŭ mi leviĝas via bildo!
Per la rigardo mia mi apenaŭ
Atingas viajn manojn, kiuj plenaj
De fruktoj kaj de benaj kronoj, portas
Trezorojn de Olimpo. Kiel oni
Ekkonas reĝon laŭ la grandmezuro
De l' donoj—ĉar la kvanto, kiun multaj
Jam nomus riĉo, al li devas ŝajni
Malgranda—tiel oni vin, ho dioj,
Rekonas laŭ la donoj tre ŝparataj,
Sed longe kaj saĝege preparataj.
Ĉar nur vi solaj scias, kio estas
Por ni utila, nur vi solaj vidas
La vastan regnon de la estonteco,
Dum antaŭ ni la steloj kaj nebuloj
Ĉiuvespere kovras la rigardon.
Trankvile vi aŭskultas nian preĝon,
Petantan pri sensaĝa rapideco,
Sed via man' neniam malmature
Deŝiras la ĉielajn orajn fruktojn;
Kaj ve al tiu, kiu ilin prenas
Perforte tro frutempe: la acida
Manĝaĵ' al li alportas nur la morton.
Ne lasu, ke la longe atendita
Feliĉ', apenaŭ iam esperita,
Simile al la ombro de amiko
Nun preterpasu vane, restigante
Trioblan suferadon kaj doloron!
Orestes (returning).
Dost thou for Pylades and for thyself
Implore the gods, blend not my name with yours;
Thou wilt not save the wretch whom thou wouldst join,
But wilt participate his curse and woe.
Iphigenia
My destiny is firmly bound to thine.
Oresto (denove aliras al ŝi).
Se vi pri vi kaj pri Pilado preĝas,
Ne citu mian nomon kun la viaj!
Ne savos vi krimulon, sed kun li
Dividos vi malbenon kaj mizeron.
Ifigenio.
De via sort' dependas mia sorto.
Orestes
No, say not so; alone and unattended
Let me descend to Hades. Though thou shouldst
In thine own veil enwrap the guilty one.
Thou couldst not shroud him from his wakeful foes;
And e'en thy sacred presence, heavenly maid,
Drives them aside, but scares them not away.
With brazen impious feet they dare not tread
Within the precincts of this sacred grove:
Yet in the distance, ever and anon,
I hear their horrid laughter, like the howl
Of famish'd wolves, beneath the tree wherein
The traveller hides. Without, encamp'd they lie,
And should I quit this consecrated grove,
Shaking their serpent locks, they would arise,
And, raising clouds of dust on every side,
Ceaseless pursue their miserable prey.
Oresto.
Neniel! Sola kaj sen akompano
Mi iru en la regnon de la morto.
Se eĉ per via propra kovrotuko
Vi kovros la kulpulon, vi ne kaŝos
Lin antaŭ la eterne-maldormantoj;
Alesto via, ho ĉielulino,
Flankigos ilin, sed ne fortimigos.
La teron de la sankta arbareto
Ne rajtas ili tuŝi arogante
Per la piedoj, sed de malproksime
De temp' al tempo aŭdas mi ilian
Teruran ridon. Tiel blekas lupoj
Ĉirkaŭe de la arb', sur kiun savis
Sin vojaĝanto. Ekster la arbaro
Ripozas ili, kvazaŭ sieĝante;
Sed se mi nur forlasos la arbaron,
Tuj ili ekleviĝos, balancante
Serpentajn siajn kapojn, aperigos
Ĉirkaŭe polvajn nubojn kaj pelados
Akiron sian pluen, sen ripozo.
Iphigenia
Orestes, canst thou hear a friendly word?
Orestes
Reserve it for one favour'd by the gods.
Iphigenia
To thee they give anew the light of hope.
Orestes
Through clouds and smoke I see the feeble gleam
Of the death-stream which lights me down to hell.
Iphigenia
Hast thou one sister only, thy Electra?
Ifigenio.
Ĉu povas vi aŭskulti bonan vorton?
Oresto.
Ĝin ŝparu por amato de la dioj!
Ifigenio.
Espero nova nun por vi eklumis.
Oresto.
Tra fumo nur briletas antaŭ mi
La mortriver', vokante al infero.
Ifigenio.
Ĉu vi fratinon havas nur Elektron?
Orestes
I knew but one: yet her kind destiny,
Which seem'd to us so terrible, betimes
Removed an elder sister from the woe
That dogs the race of Pelops. Cease, oh cease
Thy questions, maiden, nor thus league thyself
With the Eumenides, who blow away,
With fiendish joy, the ashes from my soul,
Lest the last spark of horror's fiery brand
Should be extinguish'd there. Must then the fire,
Deliberately kindl'd and supplied
With hellish sulphur, never cease to sear
My tortur'd bosom?
Oresto.
Nur ŝin mi konis; ĉar la pli maljunan
Frutempe prenis for el la mizero
De nia domo ŝia bona sorto,
En kiu ni nur teruraĵon vidis.
Ho, ne demandu plu kaj ne aligu
Vin al la Erinioj. Kun kruela
Plezuro ili de l' animo mia
La cindron blovas for kaj ne permesas,
Ke la plej lastaj karboj, kiuj restis
De la terura brul' de nia domo,
En mia kor' kviete estingiĝu.
Ĉu tiu fajr', intence incitata,
Nutrata per sulfuro de l' infero
Eterne en animo mia brulos?
Iphigenia
In the flame I throw
Sweet incense. Let the gentle breath of love,
Low murmuring, cool thy bosom's fiery glow.
Orestes, fondly lov'd, canst thou not hear me?
Hath the terrific Furies' grisly band
Completely dried the life-blood in thy veins?
Creeps there, as from the Gorgon's direful head,
A petrifying charm through all thy limbs?
If hollow voices, from a mother's blood,
Call thee to hell, may not a sister's word
With benediction pure ascend to heaven,
And summon thence some gracious power to aid thee?
Ifigenio.
Mi dolĉan odoraĵon nun enportas
En tiun fajron. Pura spir' de amo
Per delikata blov' malvarmetigos
La ardon, kiu bakas vian bruston!
Oresto, mia kara! Ĉu ne povas
Vi min kompreni? Ĉu de l' akompano
De la teruraj diaj punantinoj
La sang' en viaj vejnoj elsekiĝis?
Ĉu el la kapo de Gorgon' penetris
Ŝtoniga sorĉo ĉiujn viajn membrojn?
Se elverŝita sango de patrino
Per surda voĉo vokas al infero,—
Ĉu pura bena vorto de fratino
Ne vokos dian helpon de Olimpo?
Orestes
She calls! she calls! Thou too desir'st my death?
Is there a fury shrouded in thy form?
Who art thou, that thy voice thus horribly
Can harrow up my bosom's inmost depths?
Oresto.
Ĝi vokas! Ha, ĉu tiel vi deziras
Pereon mian? Ĉu en vi sin kaŝas
Diin' de venĝo? Kiu do vi estas,
Vi, kies voĉo kruelege turnas
La plej profundan mian internaĵon?
Iphigenia
Thine inmost heart reveals it. I am she,
Iphigenia, look on me, Orestes!
Orestes
Thou!
Iphigenia
My own brother!
Ifigenio.
Eksentu do la voĉon de la koro:
Orest'! ĝi estas mi, Ifigenio!
Mi vivas!
Oresto.
Vi!
Ifigenio.
Ho, frato!
Orestes
Hence, away, begone!
Touch not these locks, I counsel thee; from me,
As from Creusa's bridal robe, proceeds
An unextinguishable fire. Depart!
Like Hercules, an ignominious death,
Unworthy wretch, look'd in myself, I'll die.
Oresto.
For! ho, for!
Ne tuŝu miajn buklojn! Ĉar, simile
Al la edziĝa vesto de Kreuzo,
Per nevenkebla fajro mi infektas.
Foriru! Kiel iam Herkuleso,
Mi devas preni morton izolite.
Iphigenia
Thou shalt not perish! Would that I might hear
One quiet word from thee! dispel my doubts,
Make sure the bliss I have implor'd so long.
A wheel of joy and sorrow in my heart
Ceaseless revolves. With shy reserve I turn
From one unknown; but unto thee, my brother,
My inmost heart resistlessly impels me.
Ifigenio.
Vi ne pereos! Ho, se mi nur povus
Trankvilan unu vorton de vi aŭdi!
Forigu mian dubon, ho, certigu,
Certigu al mi tute la feliĉon,
Pri kiu tiel longe mi petegis.
Ĉar rado de doloro kaj de ĝojo
En mia kor' ruliĝas. De l' fremdulo
Forpuŝas min la timo; sed plej forte
Min la interno tiras al la frato.
Orestes
Is this Lyćus' temple? Doth the glow
Of holy rage unbridl'd thus possess
The sacred priestess?
Oresto.
Ĉu staras mi en templo de Lieo?
Ĉu furioza puŝo de pasio
Atakis nun subite la pastrinon?
Iphigenia
Hear me, oh, look up!
See how my heart, which hath been clos'd so long,
Doth open to the bliss of seeing thee,
The dearest treasure that the world contains,
Of falling on thy neck, and folding thee
Within my longing arms, which have till now
Met the embraces of the empty wind.
Do not repulse me, the eternal spring,
Whose crystal waters from Parnassus flow,
Bounds not more gaily on from rock to rock,
Down to the golden vale, than from my heart
The waters of affection freely gush,
And round me form a circling sea of bliss.
Orestes! Oh, my brother!
Ifigenio.
Ho, aŭdu min! Ho, vidu, kiel fine
Post longa, longa tempo mia koro
Nun malfermiĝis por la granda ĝojo,
Ke al la sola kaj al la plej kara
El ĉio, kio en la tuta mondo
Por mi ankoraŭ restis, mi nun povas
La kapon kisi; ke per miaj brakoj,
Ĝis nun nur al la vento etenditaj,
Mi fine vin nun povas ĉirkaŭpreni!
Ho, lasu! lasu! Ĉar eĉ de l' Parnaso
La fonto, kiu saltas en la valon,
Ne fluas tiel pure, tiel hele,
Kiel nun fluas senmezura ĝojo
El mia koro, fluas kaj ĉirkaŭas
Min kiel granda ondoplena maro.
Oresto! Ho, Oresto! Mia frato!
Orestes
Lovely nymph!
Nor thy caresses, nor thyself I trust;
Diana claims attendants more severe,
And doth avenge her desecrated fane.
Remove thy circling arm! and if thou wilt
Safety and love upon a youth bestow,
Unto my friend, more worthy than myself,
Impart thy gifts; among yon rocks he roves;
Go seek him, guide him hence, and heed not me.
Oresto.
Ne, bela nimfo, ne, mi ne konfidas
Al vi kaj viaj flatoj. Ne forgesu,
Dian' postulas servon la plej ĉastan;
Ŝi venĝas malsanktigon de la templo.
De mia brust' forigu vian brakon!
Kaj se vi volas doni al junulo
Savantan amon kaj lin feliĉigi,
Vin tiam turnu al amiko mia,
La viro pli valora. Jen li vagas
Sur la vojeto tie sur la roko;
Al li vi iru kaj al li vi donu
Konsilon bonan, sed min lasu for!
Iphigenia
Brother, command thyself, and better know
Thy new-found sister, nor misconstrue thus
Her pure and heav'nly joy. Ye Gods, remove
From his fix'd eye delusion, lest this hour
Of highest bliss should make us trebly wretched!
Oh she is here, thine own, thy long-lost sister,
Whom great Diana from the altar snatch'd,
And safely plac'd here in her sacred fane.
A captive thou, prepar'd for sacrifice,
And findest here a sister in the priestess.
Ifigenio.
Rekonsciiĝu, frato, kaj rekonu
La trovitinon! La ĉielan ĝojon,
La puran, ĉastan ĝojon de fratino
Ne nomu senprudenta volupteco!
Ho, dioj, prenu la manian kovron
For de okulo lia la rigida,
Ke la momento de l' plej alta ĝojo
Ne faru nin trioble malfeliĉaj!
Jen antaŭ vi ŝi staras, la fratino
De longe jam perdita. De l' altaro
Min la diino tiris for kaj savis
Ĉi tien min en sian propran templon.
Kaj vi, kaptita kaj oferbuĉota,
En la pastrino trovas la fratinon.
Orestes
Accursed race! Now may the sun behold
Your final doom. Is not Electra here?
That she with us may perish, nor her life
For heavier doom and deeper woe reserve.
'Tis well, I follow, priestess! Fratricide
Is an old custom of our ancient house;
And you, ye Gods, I thank, that ye resolve
Childless to root me hence. Thee let me counsel
To view too fondly neither sun nor stars.
Come follow to the gloomy realms below!
As dragons, gender'd in the sulphur pool,
Swallow each other with voracious rage,
So our accurs'd race destroys itself.
Childless and guiltless come below with me!
There's pity in thy look! oh, gaze not so,
'Twas with such looks that Clytemnestra sought
An entrance to her son Orestes' heart,
And yet his uprais'd arm her bosom pierc'd.
His mother fell! Appear, indignant shade!
Within the circle step, ye fiends of hell,
Be present at the welcome spectacle,
The last, most horrible, that ye prepare!
Nor hate, nor vengeance, whets the poignard now,
A sister is constrain'd to deal the blow.
Weep not! Thy guiltless soul is free from crime.
From earliest infancy I nought have lov'd,
As thee I could have lov'd, my sister. Come,
The weapon raise, spare not, this bosom rend,
And make an outlet for its boiling streams!
(He sinks exhausted.)
Oresto.
Ho, malfeliĉa! Nun la suno vidu
De nia dom' la lastan teruraĵon!
Ĉu ne troviĝas tie ĉi Elektro?
Ŝi ankaŭ nun kun ni pereu kune,
Por ne daŭrigi sian vivon sole
Por sorto kaj suferoj pli turmentaj!
Pastrin', al la altaro min konduku:
La fratmortigo estas tradicio
Hereda en malnova nia gento;
Vin, dioj, dankas mi, ke vi decidis
Min pereigi fraŭle, sen infanoj.
Kaj vi de mi akceptu la konsilon,
Ne amu tro la sunon kaj la stelojn;
Ho, sekvu min en la malluman regnon!
Simile kiel drakoj sulfurmarĉaj
Sin en batal' englutas reciproke,
La furioza gento de Tantalo
Sin mem ekstermas; iru do kun mi
Malsupren seninfane kaj senkulpe!
Vi min rigardas kun kompato? Ĉesu!
Sammaniere serĉis Klitemnestro
Resonon en la kor' de sia filo;
Sed lia brako trafis ŝian bruston,
Kaj la patrino falis. Ho, aperu,
Spirito indignanta! Vi, furioj,
Alproksimiĝu per fermita rondo,
Rigardu la al vi agrablan dramon,
La plej teruran, kiun vi preparis!
Ne venĝo aŭ malamo nun akrigas
Ponardon sian: la fratin' amanta
Nun estas devigata doni morton.
Ne ploru! Ĝi ne estas via kulpo.
De mia infaneco mi nenion
Tiele amis, kiel vin mi povus
Nun ami, ho, fratino mia kara.
Jes, levu la ponardon, ne indulgu,
Disŝiru tiun bruston, donu vojon
Al la torentoj, kiuj en ĝi bolas!
(Li falas svene.)
Iphigenia
Alone I cannot bear this bliss and woe.
Where art thou, Pylades? Thine aid I need.
(Iphigenia retires.)
Ifigenio.
Elporti sola tiom da feliĉo
Kaj tiom da suferoj mi ne povas.
Pilado, kie estas vi, Pilado?
Alportu vian helpon, kara viro!
(Ŝi foriras serĉante.)
"Thought is subversive and revolutionary, destructive and terrible, Thought is merciless to privilege, established institutions, and comfortable habit."